Help us make the FRA website better for you!

Take part in a one-to-one session and help us improve the FRA website. It will take about 30 minutes of your time.

YES, I AM INTERESTED NO, I AM NOT INTERESTED

Belgium/ Constitutional Court/ [2019] 111/2019

Liga voor Mensenrechten, Ligue des Droits de l’Homme, Ordre des barreaux francophones et germanophone, Association pour le droit des Etrangers, and others
Deciding body type
National Court/Tribunal
Deciding body
Constitutional Court
Decision date
18/08/2019

Харта на основните права на Европейския съюз

Title I: Dignity

Article 4 - Prohibition of torture and inhuman or degrading treatment or punishment

Title II: Freedoms

Article 7 - Respect for private and family life

Title VI: Justice

Article 47 - Right to an effective remedy and to a fair trial

VIEW FULL CASE
  • Belgium/ Constitutional Court/ [2019] 111/2019

    Key facts of the case:

    The case concerns the Law of 15 March 2017, which amends the Law of 15 December 1980 on access to the territory, residence, establishment and removal of aliens, in order to abolish the ex officio suspensory appeal in a decision taken on grounds of public order or national security to protect the public order and to strenghten the national security. The applicants argue that the Law of 15 March 2017 introduces a clear difference of treatment between three categories of foreigners: the foreigners for whom the decisions are not based on compelling reasons of national security, the foreigners for whom the decisions are based on compelling reasons of national security, and those foreigners whose stay was terminated for serious reasons of public order and national security. The applicants put forward that such a difference is not based on an objective and relevant criterion and not proportionate to the objective pursued. The applicants are of the opinion that as a result of the contested amendments to the law, the government that takes the expulsion decision can now decide by itself whether or not the deported alien has an ex officio suspensory appeal (it can decide entirely autonomously in which cases there are compelling reasons of national security or serious reasons of public order and national security). Furthermore, the applicants allege that the right to an effective remedy is violated for aliens who are at risk of an infringement of a number of key human rights, including the right to physical integrity or the right to family life. They also highlight the violation of the right to a fair trial. The lack of a definition of “compelling reasons of national security” and its different use in the Law of 15 December 1980 is also highlighted by the applicants. Additionally, they consider that the “overriding reasons of national security” are not such as to justify the enforcement of an expulsion decision against a foreigner during the examination of his/her appeal. Rather than abolishing the suspensive action, the legislator could have chosen to shorten the appeal period, to introduce a scheme for accelerated handling of appeals, or to oblige the foreigner to regularly report to the authorities or to transfer a financial guarantee. Key legal question: The case concerns the application for the total or partial annulment of the Law of 15 March 2017 amending articles 39/79 of the Law of 15 December 1980 on access to the territory, residence, establishment and removal of aliens.

    Outcome of the case:

    The Constitutional Court rejects the appeals. It argues that, considering the case law of the Court of Justice, it must be assessed on a case-by-case basis whether or not there are “overriding reasons of national security”. The decision must take into account all the circumstances of the case at hand. The Constitutional Court continues that such a prescribed individual assessment precludes the definition of “overriding reasons of national security” in absolute terms in national law by a definition that would prevent a specific assessment.

  • Paragraphs referring to EU Charter

    Petition in case no. 6753

    A.7. In Case No 6753, the applicants put forward a single plea in law, inferred from the infringement of articles 10, 11 and 191 of the Constitution, whether or not read in conjunction with Article 13 of the European Convention on Human Rights, articles 3, 5, 6, 8 and 13 of the European Convention on Human Rights and articles 4, 7 and 47 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union.

    A.8.1. As a first part, the applicants allege infringement of articles 10, 11 and 191 of the Constitution, whether or not read in conjunction with article 13 of the European Convention on Human Rights, articles 3, 5, 6, 8 and 13 of the European Convention on Human Rights and articles 4, 7 and 47 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union, because the difference in treatment between foreigners who receive an expulsion decision for "compelling reasons of national security” and foreigners who are given an expulsion decision for other reasons, does not pursue a legal purpose, is not based on an objective criterion, is not proportionate to the objective pursued and is not necessary.

    A.8.4. As a fourth part, the applicants allege infringement of articles 10, 11 and 191 of the Constitution, whether or not read in conjunction with article 13 of the European Convention on Human Rights, articles 3, 5, 6, 8 and 13 of the European Convention on Human Rights and articles 4, 7 and 47 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union, because the concept of "imperative grounds of national security" was taken from Directive 2004/38/EC and must be defined in accordance with that Directive. In accordance with article 28(3) of Directive 2004/38/ EC, Member States must define "imperative grounds of public security". But when the legislator decides to replace the term "public" by "national", the legislator must clearly define this; a precise definition ensures more legal certainty. An incorrectly transposed protection measure infringes article 28 of Directive 2004/38/EC and Articles 20 and 21 of the Treaty on the Functioning of the European Union, since restrictions on freedom of movement are only permitted to the extent that they are laid down in Directive 2004/38/EC.

    A.11.1. The Council of Ministers argues that the first plea, in its thirteen complaints, is partly inadmissible. The clarification of a plea requires not only the statement of the rule that is alledgedly infringed, but also the reasons why a provision of law whose annulment is sought infringes that rule. According to the Council of Ministers, the first plea is admissible only in so far as it alleges infringement of articles 10 and 11 of the Constitution, whether or not read in conjunction with articles 6 and 13 of the European Convention on Human Rights and article 47 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union. For the rest, the applicant does not explain how the contested provision would be incompatible with the reference standards set out in the plea.

    A.11.4. With regard to the thirteenth complaint, the Council of Ministers notes that the applicant gives article 13 of the European Convention on Human Rights and article 47 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union a scope that those articles do not have. Those provisions do not in any way provide for an obligation on the part of the States to organise an ex officio suspensory appeal. The (Constitutional) Court also ruled on this in its judgment No 81/2008 (B.36.3 and B.65-B.66). In addition, it must be stated that the (Constitutional) Court has ruled that the appeal is effective in cases of extreme urgency (judgment No 13/2016).

    A.13.1. In addition, the Council of Ministers is of the opinion that the plea is in part inadmissible, since again the applicant is not clearly demonstrating how the contested provision would violate all the reference standards envisaged in the plea. The third plea is admissible only in so far as it is deduced from the infringement of articles 10 and 11 of the Constitution, whether or not read in conjunction with article 3 of the European Convention on Human Rights, article 4 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union and article 33 of the International Convention of 28 July 1951 relating to the status of refugees.

    A.13.2. In substance, the Council of Ministers is of the opinion that the third plea is unfounded. The discrimination alleged does not follow from the contested provision. In addition, the principle of non-refoulement must be taken into account, article 3 of the European Convention on Human Rights and article 4 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union, which are part of Belgian positive law, as a result of which the contested provision as such may not affect those rights.

    B.6. The six pleas have been derived from the infringement of articles 10 and 11, 13, 22 and 23 of the Constitution, read in conjunction with several other constitutional provisions and with several international treaty provisions, in particular articles 3, 5, 6, 8 and 13 of the European Convention on Human Rights and articles 4, 7 and 47 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union.

    On the merits

    B.30. The applicants claim that the contested law would undermine the right to an effective remedy as guaranteed by article 13 of the European Convention on Human Rights and by article 47 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union. Since the contested provisions abolish the ex officio suspensory appeal, the category of foreign nationals concerned would no longer have an effective remedy against a removal decision, while the category of foreign nationals in respect of whom such a decision is made which is not based on "compelling reasons of national security” would still have the ex officio suspensory appeal.

    B.31.1. The viability of legislative provisions with article 47 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union, read in conjunction with articles 10, 11, 13, 22 and 23(1) of the Constitution, can only be examined by the (Constitutional) Court in so far as the contested provisions implement EU law. To the extent that the various European Directives on Immigration referred to in article 2 of the contested law oblige Member States to guarantee the right to an effective remedy, the contested provisions, which abolish the ex officio suspensory effect of the appeal to squash decisions as referred to in article 39/79(1), second paragraph, when those decisions are based on "compelling reasons of national security", are deemed to fall within the scope of EU law.

    B.31.2. The right to an effective remedy, as guaranteed by the first paragraph of article 47 of the Charter, should be defined, in application of article 52(3) thereof, in accordance with the meaning and scope given by the European Convention on Human Rights.

    B.31.5. The case-law of the Court of Justice of the European Union on the right to an effective remedy as guaranteed by the article 47(1) of the Charter of Fundamental Rights of the European Union also shows that when a State decides to refer back an applicant of international protection to a country where there are serious reasons to believe that he/she would be exposed to a real risk of treatment contrary to article 18 of the Charter, read in conjunction with article 33 of the Convention of 28 July 1951, or contrary to article 19 (2) of the Charter, the right to effective judicial protection, as included in article 47 thereof, requires that that applicant has an ex officio suspensory appeal against the implementation of the measure that facilitates his/her return. (see, to that effect, ECJ, 18 December 2014, C-562/13, Abdida, point 52; 17 December 2015, C-239/14, Tall, point 54; 19 j uni 2018, C-181/16, Sadikou Gnandi, point 54).

     

    B.32.1. Foreigners wishing to contest a decision referred to in Article 39/79 of the Law of 15 December 1980 based on “compelling reasons of national security” can submit a cancellation appeal to the Council of Alien Disputes (Article 39/2, §2, of the Law of 15 December 1980) and also claim its suspension through an ordinary claim for suspension, which must be pronounced within thirty days (Article 39/82, §1).

     

    With regard to the conditions that the claim for suspension must satisfy, Article 39/82, §2, of the Law of 15 December 1980 states that there is a risk of a serious disadvantage that is difficult to repair “if a serious plea was based on fundmamental human rights, in particular those in respect of which no derogation is possible under Article 15, paragraph 2, of the European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms”. Among other things, this explicitly provides protection with regard to the prohibition of torture.

     

    B.32.3. If they are the subject of an expulsion measure, the enforcement of which is imminent, they can institute an application for suspension in cases of extreme urgency that have a legally suspensive effect (Article 39/82, §4). (…) The Council (of Alien Disputes) is thus obliged to ex nunc investigate the allegations put forward and, in particular, to monitor compliance with the prohibition of torture.

     

    (…)

     

    B.32.5. Finally, Article 39/83 of the Law of 15 December 1980 states that “subject to the consent of the person concerned, (…) with regard to a foreign national who is the subject of a removal or force back measure, the enforced implementation of this measure (will) only take place after the expiry of the appeal period referred to in Article 39/57, §1, third paragraph, or, when the claim for suspension of the implementation of this measure was initiated with extreme urgency within this period, after the Council has rejected this claim.

     

    (…)

     

    B.33. Taking into account all the legal remedies available to the persons concerned, the right to an effective remedy is guaranteed.

     

    B.34. As regard the infringement of the right to physical integrity and the right to respect for private and family life, alleged by the applicants, it must be stated that a possible infringement of Articles 3 and 8 of the European Convention on Human Rights would be caused by the decision to remove the alien concerned and not by the contested provisions. Moreover, for compellign reasons of national security, as stated above, an expulsion decision is open to an effective remedy against which the aforementioned provisions of the treaty can be invoked and, in particular, protection against the prohibition of torture.

     

    B; 35. The pleas are unfounded.

  • Paragraphs referring to EU Charter (original language)

    Verzoekschrift in de zaak nr. 6753

    A.7. In de zaak nr. 6753 wordt door de verzoekende partijen een enig middel aangevoerd, afgeleid uit de schending van de artikelen 10, 11 en 191 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 13 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, de artikelen 3, 5, 6, 8 en 13 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en de artikelen 4, 7 en 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie.

    A.8.1. Als eerste onderdeel voeren de verzoekende partijen de schending aan van de artikelen 10, 11 en 191 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 13 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, de artikelen 3, 5, 6, 8 en 13 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en de artikelen 4, 7 en 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, omdat het onderscheid in behandeling tussen vreemdelingen die een uitwijzingsbeslissing krijgen om “dwingende redenen van nationale veiligheid” en vreemdelingen die een uitwijzingsbeslissing krijgen om andere redenen, geen wettig doel nastreeft, niet berust op een objectief criterium, niet evenredig is met het nagestreefde doel en niet noodzakelijk is.

    A.8.4. Als vierde onderdeel voeren de verzoekende partijen de schending aan van de artikelen 10, 11 en 191 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 13 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, de artikelen 3, 5, 6, 8 en 13 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en de artikelen 4, 7 en 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, omdat het begrip “dwingende redenen van nationale veiligheid” werd genomen uit de richtlijn 2004/38/EG, en volgens die richtlijn moet worden gedefinieerd. Overeenkomstig artikel 28, lid 3, van de richtlijn 2004/38/EG moeten de lidstaten de “dwingende redenen van openbare veiligheid” definiëren. Maar wanneer de wetgever besluit de term “openbare” door “nationale” te vervangen, moet de wetgever dit op duidelijke wijze definiëren; een precieze definitie zorgt voor meer rechtszekerheid. Een foutief omgezette beschermingsmaatregel schendt artikel 28 van de richtlijn 2004/38/EG en de artikelen 20 en 21 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, aangezien beperkingen van vrij verkeer enkel zijn toegelaten, voor zover die zijn vastgelegd in de richtlijn 2004/38/EG.

    A.11.1. De Ministerraad voert aan dat het eerste middel, in zijn dertien grieven, deels onontvankelijk is. De uiteenzetting van een middel vereist immers niet alleen de vermelding van de regel waarvan de schending wordt aangevoerd, maar ook van de redenen waarom een wetsbepaling waarvan de vernietiging wordt gevorderd, die regel schendt. Volgens de Ministerraad is het eerste middel enkel ontvankelijk in zoverre daarin de schending wordt aangevoerd van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 6 en 13 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en artikel 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. Voor het overige wordt door de verzoekende partij niet uitgelegd in welk opzicht de bestreden bepaling onbestaanbaar zou zijn met de in het middel vermelde referentienormen.

    A.11.4. Voor wat de dertiende grief betreft, merkt de Ministerraad op dat de verzoekende partij aan artikel 13 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en aan artikel 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie een draagwijdte geeft die die artikelen niet hebben. In die bepalingen wordt voor de Staten geenszins in de verplichting voorzien om een van rechtswege opschortend beroep te organiseren. Ook het Hof heeft dit bij zijn arrest nr. 81/2008 geoordeeld (B.36.3 en B.65-B.66). Daarnaast moet worden vastgesteld dat het Hof geoordeeld heeft dat het beroep bij uiterst dringende noodzakelijkheid effectief is (arrest nr. 13/2016).

    A.13.1. Daarnaast meent de Ministerraad dat het middel deels onontvankelijk is, aangezien opnieuw door de verzoekende partij niet nauwkeurig wordt aangetoond in welk opzicht de bestreden bepaling het geheel van de in het middel beoogde referentienormen zou schenden. Het derde middel is enkel ontvankelijk in zoverre het is afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 3 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, artikel 4 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie en artikel 33 van het Internationaal Verdrag van 28 juli 1951 betreffende de status van vluchtelingen.

    A.13.2. Ten gronde meent de Ministerraad dat het derde middel niet gegrond is. De aangevoerde discriminatie vloeit immers niet voort uit de bestreden bepaling. Bovendien dient rekening te worden gehouden met het principe van non-refoulement, artikel 3 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en artikel 4 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, die behoren tot het Belgische positieve recht, waardoor de bestreden bepaling als dusdanig geen afbreuk mag doen aan die rechten.

    B.6. De zes middelen zijn afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en 11, 13, 22 en 23 van de Grondwet, in samenhang gelezen met meerdere andere grondwetsbepalingen en met meerdere internationale verdragsbepalingen, inzonderheid de artikelen 3, 5, 6, 8 en 13 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en de artikelen 4, 7 en 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie.

    Ten gronde

    B.30. De verzoekende partijen voeren aan dat de bestreden wet afbreuk zou doen aan het recht op een daadwerkelijk rechtsmiddel zoals gewaarborgd bij artikel 13 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en bij artikel 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. Aangezien door de bestreden bepalingen het van rechtswege schorsend beroep wordt afgeschaft, zou de betrokken categorie van vreemdelingen niet meer beschikken over een daadwerkelijk rechtsmiddel tegen een verwijderingsbeslissing, terwijl de categorie van vreemdelingen ten aanzien van wie een dergelijke beslissing wordt genomen die niet steunt op “dwingende redenen van nationale veiligheid” wel nog zou beschikken over het van rechtswege schorsend beroep.

     B.31.1. De bestaanbaarheid van wetskrachtige bepalingen met artikel 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, in samenhang gelezen met de artikelen 10, 11, 13, 22, en 23, eerste lid, van de Grondwet, kan slechts door het Hof worden onderzocht in zoverre de bestreden bepalingen het Unierecht ten uitvoer brengen. In zoverre de onderscheiden Europese richtlijnen in vreemdelingenzaken, vermeld in artikel 2 van de bestreden wet, de lidstaten ertoe verplichten het recht op een daadwerkelijk rechtsmiddel te waarborgen, moeten de bestreden bepalingen, die de van rechtswege opschortende werking van het beroep tot vernietiging van de in artikel 39/79, § 1, tweede lid, bedoelde beslissingen afschaffen wanneer die beslissingen steunen op “dwingende redenen van nationale veiligheid”, geacht worden binnen het toepassingsgebied van het Unierecht te vallen.

    B.31.2. Het recht op een daadwerkelijk rechtsmiddel zoals gewaarborgd bij artikel 47, eerste alinea, van het Handvest moet, met toepassing van artikel 52, lid 3, ervan worden gedefinieerd met verwijzing naar de betekenis en de draagwijdte die het Europees Verdrag voor de rechten van de mens eraan geeft.

    B.31.5. Uit de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie, over het recht op een daadwerkelijk beroep zoals gewaarborgd bij artikel 47, eerste alinea, van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, blijkt eveneens dat, wanneer een Staat beslist een aanvrager van internationale bescherming terug te wijzen naar een land waar ernstige redenen bestaan om aan te nemen dat hij zou worden blootgesteld aan een werkelijk risico van behandelingen die strijdig zijn met artikel 18 van het Handvest, in samenhang gelezen met artikel 33 van het Verdrag van 28 juli 1951, of strijdig zijn met artikel 19, lid 2, van het Handvest, het recht op een daadwerkelijke jurisdictionele bescherming, vervat in artikel 47 ervan, vereist dat die aanvrager beschikt over een van rechtswege schorsend beroep tegen de tenuitvoerlegging van de maatregel die zijn terugwijzing mogelijk maakt (zie, in die zin, HvJ, 18 december 2014, C-562/13, Abdida, punt 52; 17 december 2015, C-239/14, Tall, punt 54; 19 juni 2018, C-181/16, Sadikou Gnandi, punt 54).

     

    B.32.1. De vreemdelingen die wensen op te komen tegen een in artikel 39/79 van de wet van 15 december 1980 bedoelde beslissing die steunt op “dwingende redenen van nationale veiligheid”, kunnen bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen een annulatieberoep indienen (artikel 39/2, §2, van de wet van 15 december 1980) en tevens de schorsing ervan vorderen via een gewone vordering tot schorsing, waarover binnen dertig dagen uitspraak moet worden gedaan (artikel 39/82, §1).

     

    Met betrekking tot de voorwaarden waaraan de vordering tot schorsing moet voldoen, bepaalt artikel 39/82, §2, van de wet van 15 december 1980 dat er sprake is van een risico van een een moeilijk te herstellen ernstig nadeel “indien een ernstig middel werd aangevoerd gesteund op de grondrechten van de mens, in het bijzonder de rechten ten aanzien waarvan geen afwijking mogelijk is uit hoofde van artikel 15, tweede lid, van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden”. Aldus wordt onder meer uitdrukkelijk bescherming verleend inzake het verbod van foldering.

     

    B.32.3. Indien zij het voorwerp uitmaken van een verwijderingsmaatregel waarvan de tenuitvoerlegging imminent is, kunnen zij een vordering tot schorsing bij uiterst dringende noodzakelijkheid instellen die een van rechtswege schorsende werking heeft (artikel 39/82, §4). (…) Aldus is de Raad (voor Vreemdelingenbetwistingen) verplicht tot een onderzoek ex nunc van de aangevoerde grieven en dient hij inzonderheid te waken over de naleving van het verbod van foldering.

    (…)

    B.32.5. Ten slotte bepaalt artikel 39/83 van de wet van 15 december 1980 dat “behoudend toestemming van de betrokkene, (…) ten aanzien van een vreemdeling die het voorwerp uitmaakt van een verwijderings- of terugdrijvingsmaatregel, slechts tot gedwongen tenuitvoerlegging van deze maatregel (zal) worden overgegaan na het verstrijken van de in artikel 39/57, §1, derde lid, bedoelde beroepstermijn of, wanneer de vordering tot schorsing van de tenuitvoerlegging van deze maatregel bij uiterst dringende noodzakelijkheid werd ingeleid binnen deze termijn, nadat de Raad deze vordering heeft verworpen”.

    B.33. Rekening houdend met het geheel van de rechtsmiddelen waarover de betrokken personen beschikken, wordt het recht op een daadwerkelijk rechtsmiddel gewaarborgd.

    B.34. Met betrekking tot de door de verzoekende partijen aangevoerde schending van het recht op fysieke integriteit en van het recht op eerbiediging van het privé- en gezinsleven, dienst te worden vastgesteld dat een eventuele schending van de artikelen 3 en 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens zou worden veroorzaakt door de beslissing tot verwijdering van de betrokken vreemdeling en niet door de bestreden bepalingen. Overigens staat tegen een verwijderingsbeslissing om dwingende redenen van nationale veiligheid, zoals hiervoor is uiteneengezet, een daadwerkelijk rechtsmiddel open, waarbij de schending van de voormeelde verdragsbepalingen kan worden aangevoerd en waarbij inzonderheid bescherming wordt verleend tegen het verbod van foltering.

    B. 35 De middelen zijn niet gegrond.